Թանգարանի գիտաշխատող, բ.գ.թ., դոցենտ Թեհմինա Մարությանը խոսեց երկու նյութի շուրջ` «Բակունցի տուն-թանգարանի բացման հանդիսությունը և Հմայակ Սիրասը», «Հայկ Դանղյանը և նրա արժեքավոր նվիրատվությունները թանգարանին»` ներկայացնելով արխիվային հետաքրքիր նյութեր և լուսանկարներ։
1970 թվականի սեպտեմբերի 16-ին Գորիսում հանդիսավորությամբ բացվեց Ակսել Բակունցի տուն-թանգարանը: Թանգարանի բացման առիթով Երևանից ժամանած գրողների պատվիրակությունը գլխավորում էր արձակագիր Հմայակ Սիրասը, որ 1930-ականներին մահացու զրպարտություններ էր ստորագրել Բակունցի և նրա գրական ընկերների դեմ։ Իր անցյալի սև էջը քողարկելու համար Սիրասը, որ ժամանակին դագանակը ձեռքին գրել էր սովորեցնում Բակունցին, փորձեց բոլոր հնարավոր միջոցներով ինքնահաստատվել նրա գրական լուսապսակի շուրջ՝ որպես հուշագիր՝ բարեկամի կեղծ դիմակով, որպես հատուկ առաքելությամբ Գորիս գործուղված խորհրդային գրող՝ գրչակից ընկերոջ կեղծ դիմակով: «Եվ ինչու՞ էր Սիրասին թվում, թե իր կյանքի այդ էջը փակված է, իր գրական հեղինակությունը՝ փրկված, փրկված նախ՝ Բակունցի մաքրագործված փառքով»,-նշեց բանախոսը: Թանգարանի արխիվային հավաքածուներում պահպանվում են Սիրասի մեքենագիր ելույթը, դրա ձեռագիր քաղվածքը, որը ցանկացել է զետեղված տեսնել ցուցափեղկում, նամակները` ուղղված թանգարանի հիմնադիր տնօրեն Քաջիկ Միքայելյանին, գրառումը հուշամատյանում թանգարանի բացման առթիվ և այլ ուշագրավ վավերագրեր, որոնք լույս են սփռում Սիրասի մարդկային նկարագրի վրա։ Ի վերջո, արխիվները բացվում են և ժամանակն ամեն ինչ իր տեղն է դնում։
Երկրորդ թեմայի շուրջ բանախոսը նշեց, որ Ակսել Բակունցի տուն-թանգարանը հիմնադրվել և տարիների ընթացքում արժեքավոր ցուցանմուշներով համալրվել է բացառապես նվիրյալների ջանքերով: Նախ և առաջ գրողի եղբոր՝ Վահանի, ապա և Բակունցի գրական ընկերների, հարազատների, այս կամ այն կերպ նրա հետ առնչված լուսահոգի մարդկանց շնորհիվ պահպանվել, հայտնաբերվել, կորստից փրկվել և թանգարանին ի պահ են տրվել ժամանակի փորձություններին դիմակայած բազմաթիվ կարևոր նյութեր՝ ձեռագրեր, լուսանկարներ, գրողի անձնական իրերը, զանազան վավերագրեր, գրքեր, նամակներ և այլն:
Սիրասների կողքին, բարեբախտաբար, եղել են իրակա՛ն նվիրյալներ, որոնց շարքում երախտառատ անուն է Հայկ Դանղյանը: Վերջինս ծնվել է 1904 թվականին Էջմիածնում: Երկար տարիներ դասավանդել է Էջմիածնի մանկավարժական ուսումնարանում և Խաչատուր Աբովյանի անվան միջնակարգ դպրոցում։ Արժանացել է մեդալների, ՀԽՍՀ վաստակավոր ուսուցչի պատվավոր կոչման:
Հայկ Դանղյանի շնորհիվ կորստից փրկվել և Ակսել Բակունցի տուն-թանգարան են հասել երեք արժեքավոր հրատարակություն, որոնք լույս են տեսել գրողի կենդանության օրոք՝ 1. Ակսել Բակունց, Խաչատուր Աբովյանի «անհայտ բացակայումը» (Ե., Հայպետհրատ, 1932թ.), 2.Գոգոլի «Տարաս Բուլբա» վեպի հայերեն թարգմանությունը, թարգմանիչ և առաջաբանի հեղինակ` Ակսել Բակունց (Ե., Հայպետհրատ, 1934թ.), 3. Ջոնաթան Սվիֆտի «Գուլիվերի ճանապարհորդությունը» երկի հայերեն թարգմանությունը, խմբագիր և առաջաբանի հեղինակ` Ակսել Բակունց, թարգմանիչ` Կարեն Միքայելյան (Ե., Հայպետհրատ, 1934թ.): Ի՞նչ ջանքերի գնով են այս գրքերը պահպանվել և հասել թանգարան, ի՞նչ արժեք են ներկայացնում, ի՞նչ մարդկային առնչություններ է ունեցել Հայկ Դանղյանը Ակսել Բակունցի հետ. այս հարցերին էր նվիրված ցուցադրությունը և բանախոսությունը, որը ուղեկցվեց հետաքրքիր քննարկումներով։
Թանգարանի պատմության էջերի լուսաբանմանը նվիրված նման ցուցադրություններն ու գրական հավաքները կլինեն շարունակական։
Комментариев нет:
Отправить комментарий